คำว่า “โรคอ้วน” มีคำจำกัดความ มีการใช้เกณฑ์และตัวชี้วัดที่หลากหลาย สำหรับตัวชี้วัดที่วัดได้ง่าย เป็นสากล และเราคุ้นเคยก็คือค่าดัชนีมวลกาย (Body Mass Index : BMI) วัดได้จากการใช้น้ำหนัก หน่วยเป็นกิโลกรัม หารด้วยความสูง ยกกำลังสอง
เพราะองค์ประกอบของร่างกายแต่ละบุคคลนั้นแตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น บางท่านกระดูกใหญ่ บางท่านกล้ามใหญ่ บางท่านกระดูกเล็ก บางท่านอยู่ในภาวะที่ร่างกายกำลังบวมน้ำ จึงทำให้การประเมินโรคอ้วนหรือองค์ประกอบของร่างกายที่ใช้ในการศึกษาวิจัย การแข่งขันกีฬาระดับสากล หรือการตรวจสุขภาพที่ต้องการความแม่นยำสูง จะใช้เกณฑ์การวัดโดยใช้เครื่อง Dual Energy X-ray Absorptiometry scanner หรือ DEXA scanner ที่สามารถสแกนมวลในร่างกาย อาทิ มวลไขมัน มวลกล้ามเนื้อ รวมถึงมวลกระดูก
เมื่อเราทราบการวัดว่าอย่างไรเรียกโรคอ้วน เมื่อไหร่เราเป็นโรคอ้วน ก็จะเป็นสาเหตุของโรคเรื้อรังอื่นๆ เพราะโรคอ้วนคือบ่อเกิดของการทำลายสุขภาพต่างๆ เมื่อเราอ้วนขึ้นเราก็ขยับร่างกายได้ช้าลง หนักตัว อุ้ยอ้าย ปวดข้อ ปวดเข่า ปวดเส้นเอ็น ขี้เกียจ เมื่อเราขี้เกียจ เราก็ไม่อยากออกกำลังกาย เมื่อเราไม่ออกกำลังกาย เราก็ยิ่งอ้วนขึ้น พอเราเริ่มอ้วนขึ้น เราก็เริ่มนอนไม่ดี นอนหลับไม่มีคุณภาพ เกิดความเครียดสะสม ระบบไหลเวียนโลหิตก็ทำงานหนัก
รวมถึงการแปรปรวนของฮอร์โมนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นฮอร์โมนเลปติน หรือฮอร์โมนความอิ่ม ก็หลั่งน้อยลง ตื่นมาตอนเช้าหิวกว่าเดิม ทำให้อยากทานแต่น้ำตาล ทานแต่ของหวาน ทานแต่ของมัน ทานแต่ของเค็ม ก็เกิดเป็นวัฏจักรโรคอ้วน ต้องหนีออกจากวงจรนี้ให้ได้ ถ้าหากเราไม่หลีกเลี่ยงก็จะติดอยู่ตรงนั้น
ผลกระทบต่อสุขภาพที่สำคัญที่สุดคือ การนอนไม่ดี ทำให้ความจำสั้นลง ประสิทธิภาพร่างกายไม่ดี ความคิดสร้างสรรค์ลดลง การทำงานก็ไม่มีประสิทธิภาพ ก่อให้เกิดโรคต่างๆ เมื่อร่างกายมีเซลล์ไขมันเยอะ จะเกิดสารอักเสบในร่างกายเยอะขึ้น ปวดศีรษะ ปวดตัว ปวดเอ็น ปวดเส้น จะทำให้ฮอร์โมนชะลอความแก่ หรือ Growth Hormone หลั่งออกมาน้อย หน่วยเซลล์เพชฌฆาต หรือ NK-cells ของระบบภูมิคุ้มกัน ก็จะมีประสิทธิภาพน้อยลง
ด้านสาเหตุของการเกิดโรคอ้วนนั้น โรคอ้วนไม่ได้เกิดจากตัวร่างกายของเราเองที่เปลี่ยนแปลงไปเพียงอย่างเดียว ช่วงวัยรุ่นถ้าไม่ได้ทานเยอะจริงๆ ก็ไม่ค่อยอ้วน เพราะฮอร์โมนเพศเยอะ เผาผลาญเยอะ พออายุมากขึ้นเกิน 18 เกิน 20-30 ยิ่งอายุมากขึ้น การควบคุมน้ำหนักก็มักจะคุมยากกว่าเดิม เป็นเพราะอะไร มีหลายสาเหตุ ปัจจัยหรือสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคอ้วน เป็นวงจร บางท่านเครียดแล้วกิน บางท่านออกกำลังกายน้อยแล้วกิน บางท่านนอนหลับไม่ดีแล้วกิน บางท่านเป็นโรคของต่อมไร้ท่อแล้วกิน บางท่านเป็นพันธุกรรมก็มี ไม่ได้แปลว่าต้องมีทุกสาเหตุ บางท่านมีสาเหตุเดียว บางท่านมีหลายสาเหตุ
นั่นคือต้นเหตุสำคัญว่า เมื่อไหร่ที่เราเป็นโรคอ้วน เราก็จะเดินหน้าเข้าสู่ภาวะภูมิต้านทานต่ำ เมื่อภูมิต้านทานต่ำ เชื้อโรคก็จะโจมตีเราได้ง่ายขึ้น ร่วมกับการเกิดกระบวนการอักเสบทั้งระบบของร่างกาย
สาเหตุที่ 1 การนอนที่ไม่มีคุณภาพ สาเหตุหลักสำคัญที่อยากให้ตระหนักมากที่สุด จากประสบการณ์ของหมอแอมป์ที่พบเจอว่า ต้นกำเนิดของโรคอ้วนของหลายๆ คนนั้น เกิดจากการนอนที่ไม่มีคุณภาพ การนอนสำคัญอย่างไร การนอนคือช่วงเวลาที่มนุษย์เราพักผ่อน เมื่อเราพักผ่อน ไม่ได้แปลว่าทั้งตัวพักผ่อนทั้งหมด แต่ร่างกายจะยังมีระบบที่ยังทำงานในขณะที่เรานอนหลับอยู่ ทั้งระบบการซ่อมแซม การฟื้นฟู และระบบการเผาผลาญไขมัน หรือที่เรียกว่า Lipid Oxidation เมื่อเราหลับร่างกายก็จะหลั่งฮอร์โมนหลายตัว โดยเริ่มหลั่งตั้งแต่ช่วงที่เราเริ่มง่วง ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนที่ชื่อว่า เมลาโทนิน (Melatonin) มาทำให้เราง่วงขึ้น ให้เราหลับ
สาเหตุที่ 2 ขาดการออกกำลังกาย การออกกำลังกายนั้นไม่ต้องออกเยอะ แต่ควรออกกำลังกายให้มีความถี่และมีความสม่ำเสมอ ออกกำลังกายให้ได้ 30 นาทีต่อวัน อย่างน้อย 5 วันต่อสัปดาห์ ถ้าใครออกไม่ได้ไม่สะดวก ก็สามารถออกกำลังกายที่บ้าน เปิดดูตามช่องวิดีโอ การทำงานบ้านปัดกวาดเช็ดถู เดินให้ได้ 8,000-10,000 ก้าวต่อวัน ปั่นจักรยานอยู่กับที่ หรือจะทำสวน ตัดต้นไม้ เรียกว่ามีกิจกรรมทางกาย (Physical Activity) ที่มากขึ้นก็เกิดกระบวนการเผาผลาญเช่นเดียวกับการออกกำลังกายได้
สาเหตุที่ 3 โรคอ้วนจากความผิดปกติภายใน อาทิ ระบบต่อมไร้ท่อต่างๆ คือ ต่อมไทรอยด์ ต่อมหมวกไต ตับอ่อน ตับ ในส่วนนี้ควรต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญตรวจดูจากร่างกายและการเจาะเลือดเพื่อดูระดับฮอร์โมนนั้นๆ เพื่อจะให้แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุและรักษาอย่างตรงจุด นอกจากนี้ ปัจจุบันมีการวิจัยพันธุกรรมเรื่องอ้วนไว้ด้วย เช่น รหัสพันธุกรรมที่ชื่อว่า FTO หรือ Fat Mass and Obesity-Associated Gene เป็นต้น
สาเหตุที่ 4 ความเครียด ที่มีความสัมพันธ์ร่วมกับการเรื่องการนอน เครียดมาก คิดเยอะ ส่งผลถึงอาการหรือภาวะซึมเศร้า ย้ำคิดย้ำทำ ย่อมไม่เกิดประโยชน์กับการลดน้ำหนักแน่ สิ่งสำคัญคือ เราต้องคิดบวก ปล่อยวาง ทำบุญเยอะๆ นั่งสมาธิครึ่งชั่วโมงก่อนนอน ปิดมือถือ ปิดทีวีสองชั่วโมงก่อนนอน ไม่รับรู้ข่าวสาร เดินจงกรม นั่งสมาธิ เพื่อผ่อนคลายร่างกาย และเตรียมจิตใจเราให้เข้มแข็งตาม
สาเหตุสุดท้าย คือ การทานอาหารที่เกิดโทษต่อร่างกาย ทั้งการทานอาหารขยะ หรือการทานอาหารที่ดี แต่ทานในปริมาณมากเกินไป อย่างไรก็ตาม การทานดี อยู่ตรงข้ามกับการทานไม่ดี หวานเป็นลม ขมเป็นยาวงขึ้น ให้เราหลับ
สนับสนุนโดย ufa6556.pro